มงคล 38 ประการ

 พระพุทธเจ้าทรงแสดง “ธัมมจักกัปปวัตนสูตร” แก่ปัญจวัคคีย์ และหนึ่งในธรรมที่พระองค์ทรงแสดง คือ มงคล 38 ซึ่งเป็นมงคลชีวิตแก่ผู้ที่ประพฤติปฏิบัติ สามารถนำมาดำเนินชีวิตประจำวันตั้งแต่คนธรรมดาไปจนถึงผู้ปฏิบัติธรรมขั้นสูง จึงขอนำมาเรียบเรียงให้เข้าใจง่าย เพื่อเป็นประโยชน์แก่พุทธศาสนิกชน ดังนี้

มงคลที่ 1    : “ไม่คบคนพาล” เพราะจะนำมาซึ่งความเสียหายล่มจมทั้งคนทั้งงาน

มงคลที่ 2    : “คบบัณฑิต” จะพบแต่ความเจริญก้าวหน้าของตนและครอบครัว

มงคลที่ 3    : “บูชาบุคคลที่ควรบูชา”
ได้แก่ พระพุทธเจ้า ในหลวง ครู บิดามารดา ทำให้เจริญก้าวหน้าในชีวิต

มงคลที่ 4    : “อยู่ในปฏิรูปเทศ” คือ เลือกที่อยู่อาศัยที่เหมาะสม สิ่งแวดล้อมเป็นมงคลกับชีวิต

มงคลที่ 5    : มีวาสนา… เมื่อสร้างความดี จิตก็ได้รับสิ่งดี ก็จะมีบุญวาสนา พบแต่ความเจริญ

มงคลที่ 6    : ตั้งตนไว้ชอบ… ตั้งใจตั้งตนโดยการเลือกถูกทางและถูกวิธี จึงจะพบมงคลสูงสุด

มงคลที่ 7    : ความคงแก่เรียนเป็นพหูสูตร…
เรียนรู้ทั้งทางโลก เพื่อหาทรัพย์ พบโชคลาภ เรียนรู้ทางธรรม เพื่อนำชีวิตสู่ความสุข

มงคลที่ 8    : มีศิลปะ… คือ ฉลาดทำ โดยการนำความรู้ออกมาใช้เป็น ใช้ถูก ทำเก่ง ทำเป็น

มงคลที่ 9    : วินัยดี… ยึดศีล 5 เป็นวินัย นำทางชีวิต ครอบครัว สังคม และประเทศชาติ

มงคลที่ 10  : วาจาสุภาษิต…
พูดความจริง สุภาพอ่อนโยน มีประโยชน์ พูดถูกกาลเทศะ และคำพูดที่เมตตากรุณา

มงคลที่ 11  : บำรุงบิดามารดา… กตัญญูพ่อแม่ และรู้จักกตเวที คือ ตอบแทนบุญคุณท่าน

มงคลที่ 12  : เลี้ยงดูบุตร…
ป้องกันลูกจากความชั่ว ปลูกฝังทางที่ดี ให้การศึกษา ให้แต่งงานกับคนดี
และมอบสมบัติให้เมื่อถึงเวลา

มงคลที่ 13  : สงเคราะห์ภรรยา-สามี…
ซื่อสัตย์ต่อกัน รู้จักอดทน อดออม ให้อภัยกัน สร้างสรรค์บ้านเป็นสวรรค์
อยู่กันอย่างอบอุ่นจนแก่เฒ่า

มงคลที่ 14  : การงานไม่คั่งค้าง… ยึดหลัก อิทธิบาท 4 คือ
ฉันทะ (พอใจ), วิริยะ (ความเพียร), จิตตะ (ตั้งใจ), วิมังสา (พินิจพิเคราะห์)

มงคลที่ 15  : บริจาคทาน…
การให้ทานทำให้จิตใจสะอาด ทานสูงสุดคือ อภัยทาน ทำให้มีความสุข อายุยืนยาว

มงคลที่ 16  : การประพฤติธรรม… คือ ปฏิบัติดี สุจริต ไม่เอารัดเอาเปรียบ ทำถูก ทำดี

มงคลที่ 17  : สงเคราะห์ญาติ…
แบ่งปันความสุขให้ญาติพี่น้อง ไม่ดูถูกดูหมิ่นดูแคลนญาติที่ฐานะต่ำกว่า ผูกสามัคคี

มงคลที่ 18  : การงานไม่มีโทษ…
ตรวจสอบงานด้วยกฎหมาย ประเพณี ศีล และธรรมะ ในงานที่ทำ เพื่อความเป็นสิริมงคล

มงคลที่ 19  : งดเว้นจากบาปกรรม…
ผู้ที่ปฏิบัติตามศีล 5 อย่างสม่ำเสมอ นับเป็นความก้าวหน้าของจิต เป็นมงคลชีวิต

มงคลที่ 20  : สำรวมจากการดื่มน้ำเมาและสิ่งเสพติด…
โดยรักษาตนไม่ให้เป็นทาสสิ่งเสพติดทั้งปวง

มงคลที่ 21  : ไม่ประมาทในธรรม… คือไม่ประมาทในการกระทำ การพูด การคิด และการศึกษาธรรม

มงคลที่ 22  : มีสัมมาคารวะ… คือ
คารวะต่อพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ไม่บิดเบือนคำสอน มีสติสัมปชัญญะ
และต้อนรับผู้มาเยือน

มงคลที่ 23  : อ่อนน้อมถ่อมตัว… ลดทิฐิมานะ สรรเสริญผู้กระทำความดี ไม่มีจิตริษยา

มงคลที่ 24  : มีความสันโดษ… ไม่ใช่การเป็นคนเกียจคร้าน แต่เป็นคนขยันฉลาดไม่โลภ

มงคลที่ 25  : มีกตัญญู… เป็นกตัญญูขั้นสูงเยี่ยงสัตบุรุษ คือ
รู้ถึงความดีอันมีอยู่ในตัวผู้อื่น ทำให้เป็นคนสงบ มีเหตุผล รู้กาลเทศะและสังคม

มงคลที่ 26  : ฟังธรรมตามกาล… หาโอกาสฟังธรรมะให้เกิดความสงบรู้ปฏิบัติตาม

มงคลที่ 27  : มีขันติ… คือ
การอดทนทั้งต่อการทำงานในวิถีมนุษย์และอดทนไม่หวั่นไหวต่อถ้อยคำที่ล่วงเกิน

มงคลที่ 28  : ว่านอนสอนง่าย… หมายถึง
รับรู้คำสอนด้วยดี ทำตามคำสอนด้วยดี และรู้คุณผู้สอนด้วยดี

มงคลที่ 29  : เห็นสมณะ… โดยการพิจารณาด้วยตา ด้วยใจ ด้วยปัญญา ต่อผู้เป็นสมณะ คือ
ผู้ที่ไม่ทำอันตรายใคร ผู้ที่ไม่เห็นแก่ลาภยศ ผู้ที่บำเพ็ญสมณะธรรม ผู้บำเพ็ญตบะ

มงคลที่ 30  : สนทนาธรรมะ… การสนธนากับผู้มีปัญญาทางธรรม จะเข้าใจชีวิต ร่มเย็นเป็นสุข

มงคลที่ 31  : บำเพ็ญตบะ… มีความเพียรที่จะดับกิเลส คือ โลภ โกรธ หลง จาก กาย วาจา ใจ

มงคลที่ 32  : ประพฤติพรหมจรรย์… ได้แก่
ทาน บำเพ็ญประโยชน์ ศีล เมตตา พอใจในคู่ครอง มีความเพียร ถืออุโบสถ

มงคลที่ 33  : เห็นอริยสัจ… คือ ปฏิบัติโดย รู้ว่ามีทุกข์ สมุทัย นิโรธ มรรค

มงคลที่ 34  : ทำให้แจ้งนิพพาน… คือ
รู้แจ้งในอริยสัจ 4 เห็นโทษของความไม่เที่ยง คือ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา
เห็นขันธ์ 5 เป็นทุกข์ เป็นโทษ

มงคลที่ 35  : จิตไม่หวั่นไหวในโลกธรรม… คือ ลาภ ยศ สรรเสริญ เสื่อมลาภ เสื่อมยศ นินทา

มงคลที่ 36  : จิตไม่โศก… ไม่มีเครื่องผูกพันธ์ จิตไม่แห้ง

มงคลที่ 37  : จิตหมดธุลี… ใจที่จะจาก โลภะหรืออยากได้ของผู้อื่น โทสะหรืออาฆาตพยาบาท
โมหะหรือความเห็นผิด

มงคลที่ 38  : จิตเกษม… คือการมีธรรมเป็นที่พึ่ง ให้หมดจดจากกิเลส

มงคลทั้ง 38 ข้อนี้ ผู้ปฏิบัติย่อมได้รับความสงบสุข ขอให้ทุกท่านผู้ปฏิบัติจริง จงได้รับความสงบร่มเย็นเป็นสุขในชีวิตตลอดกาล